Afgestreept van de bucket list: het Jopie Huisman Museum in Workum!
Wat een bijzonder mens, deze Friese lompenboer die zichzelf leerde schilderen wat hij zag: armoede en natuur. Oude kleding, kapotte huisraad, weggegooid speelgoed, bij Jopie werd het kunst. Een man vol mededogen, tevreden in de natuur, met zijn shagje in zijn vissersboot.
Jotje (Jopie) Huisman (1922-2000)
werd geboren als jongste in een gezin van 7 kinderen in Workum. Hij hield van jongs af aan van tekenen.
Jopie leerde voor huisschilder aan de ambachtsschool in Sneek en ging werken als plateelschilder bij aardewerkfabriek Aurora in Workum.
In 1942 werd hij bij een razzia opgepakt en tewerk gesteld, maar hij wist te ontsnappen tijdens een fosforbombardement. Zijn mening over oorlog en militarisme verbeeldde hij later ondubbelzinnig.
‘Voor mij is het onvoorstelbaar dat mensen de brutaliteit hebben om jongens van achttien jaar, onder het mom van vaderlandsliefde, in een groen pakkie te steken.’
Na de oorlog vond hij – na wat omzwervingen – in 1963 zijn beroep: voddenboer en handelaar in oud ijzer. Hij trouwde, werd vader en vooral: hij bleef altijd maar tekenen en schilderen, gewoon in de huiskamer.
Hij portretteerde zichzelf prachtig als trotse voddenboer op het hoogtepunt van zijn carrière in 1978.
Maar hij kende ook andere tijden, bijvoorbeeld na de scheiding van zijn eerste vrouw. ‘Een afgetobde, tachtig keer verstelde, smerige melkersbroek. Ik zag mezelf daarin: een heel grote verlatenheid. Ik heb hem meegenomen en geschilderd. Ook omdat andere mensen herkenden wat ik geschilderd had, is het mijn redding geweest. Eigenlijk is het een zelfportret.’
Dat is Jopie in al zijn eenvoud. Net als deze: hij was twee dagen bezig om deze boterham met kaas en roggebrood te tekenen. Daarna at hij hem op, want hij gooide nooit iets weg.
In de meeste musea zie je alleen de kunstwerken. Hier zien we naast schilderijen ook de originele objecten die hij heeft geschilderd, behalve dan die boterham. Weggegooide poppen, oude schoenen, versleten kleren en huisraad.
Ontroerend zijn het eerste èn het laatste paar schoenen van een vrouw.
Jopie vond ze in een oude kast. ‘Daar zit haar hele leven in.’
Zelfs van een van de beroemdste tekeningen van Jopie ‘de broek van meuke Albertje’ is het origineel aanwezig. Albertjes meer dan honderd keer verstelde broek is nu een museumstuk onder glas geworden. Een tweede – eigenlijk derde – leven.
Een van zijn helden was zijn vader. Jopie schilderde hem na het overlijden van zijn moeder en zei: ‘Ik heb nog nooit, van welke schilder dan ook, een schilderij gezien van een vader van een schilder, dat mooier is dan wat ik hier gemaakt heb.’
Het is ook beslist Van-Gogh-waardig. Jopie hield het schilderij de rest van zijn leven dicht bij zich in de woonkamer.
In 1984 volgde weer een dramatische wending in Jopie’s leven. Hij mocht exposeren in Nuenen, de geboorteplaats van zijn grote voorbeeld Van Gogh. Maar er werden drie schilderijen gestolen. Ondanks uitgeloofde beloningen, werden de schilderijen nooit terug gevonden.
Jopie exposeerde daarna nooit meer, en dat was het begin het het Jopie Huisman Museum.
Meer hierover in de podcast: www.nporadio1.nl/podcasts/de-gestolen-schilderijen-van-jopie-huisman.
Ook dat had weer zijn voordeel: voortaan ging al het werk van de enorm productieve Jopie Huisman naar zijn eigen museum. Er is veel te veel om alles te kunnen tonen, dus in een zijzaal mogen bezoekers stemmen op welk depotstuk ze in het museum willen zien. Ik kies nummer 124.
Dit is onderdeel van een serie die Jopie maakte van oude Friese vissershuisjes, vastgelegd voordat ze helemaal verdwenen zijn. Jopie was zelf ook een enthousiaste visser. In een interview werd hem gevraagd wat hij nog zou wensen. Jopie had geen wensen. Met zijn shagje in zijn vissersboot, dat was ultiem geluk, meer had hij niet nodig. ‘Hoewel’, zei hij ‘een nog grotere paling vangen dan die van 9 pond,’ dat leek hem wel wat.
Ook verdwenen zijn de lompenboeren, zoals Jopie en zijn collega Euzie zie je ze niet meer. Euzie liep dagelijks 30 tot 40 kilometer achter zijn handkar.
Ja, Jopie was een bijzonder mens. In De Stoel bij Rik Felderhof vertelt hij dat hij geen schilderijen verkoopt en dat geld hem niets uitmaakt. We hebben te maken met een levensgenieter die gelukkig is met het onaanzienlijke, het nederige en niet bang voor de dood.
Jopie Huisman Museum
Noard 6, Workum
dagelijks geopend, ook op maandag
https://www.jopiehuismanmuseum.nl
Een van mijn favorieten!
Wat een leuk overzicht van Jopie Huisman en ook dat je de link naar podcast er bij had gezet.
Toegevoegde waarde en bedankt!