Suze Robertson werd schilder in de hoogtijdagen van de grijsbruine Haagse School. Maar zij koos haar eigen weg, haar eigen kleuren. Met succes, want ze werd een gevierd schilder. Na haar dood raakte ze in de vergetelheid, maar Museum Panorama Mesdag brengt haar terug in een overzichtstentoonstelling van deze ‘vrouwelijke Van Gogh’.
Eerlijk is eerlijk, we hadden nog nooit van Suze Robertson gehoord. En we dachten eerst even: aha, de zoveelste herontdekte vrouw in de tsunami aan herontdekkingen. Maar dat ging snel over toen we haar krachtige, kleurrijke schilderijen zagen. Wie was zij?
Suze Robertson
Geboren in Den Haag ging Suze (1855-1922) de lerarenopleiding doen aan de Haagse Academie van Beeldende Kunsten, waar vrouwen sinds kort werden toegelaten. Op haar twintigste studeerde ze af om lerares te worden op een meisjesschool in Rotterdam en later in Amsterdam. In haar vrije tijd volgde ze verdere lessen aan de Rotterdamse Academie en de Rijksacademie.
Vrouwen mochten op de academie niet bij de lessen met naaktmodel zijn (belangrijk voor anatomische kennis); dat was een strijd die ze nog moest voeren. En dat deed ze natuurlijk ook, met resultaat en op groot formaat.
In 1882 koos ze (27 jaar oud) voor het zelfstandig kunstenaarschap in Den Haag. Dit op aanraden van de directeur van de Rijksacademie die haar begaafd maar te eigenzinnig vond. Ze had nog nooit een schilderij verkocht. Aanvankelijk schilderde ze nog helemaal zoals ze dat op de academie had geleerd. Omdat ze niet anders kon, of misschien omdat het anders niet verkocht.
Suze werd lid van Haagse kunstenaarssociëteit Pulchri Studio waar ze H.W. Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten leerde kennen. Bij Pulchri moest ze opnieuw haar plek bevechten als vrouw in een sociëteit vol mannelijke collega’s. Het echtpaar Mesdag zou haar blijven steunen en aanmoedigen.
Suze gebruikte vooral vrouwelijke modellen en kinderen. Mannelijk modellen toelaten in haar studio was verboden, zelfs na haar huwelijk (1892) met collega-schilder Richard Bisschop.
Suze Robertson wordt ook genoemd als ‘vrouwelijke Van Gogh’ en zelfs voorloper van Mondriaan. Dat van Van Gogh begrijpen we wel, met die aardappelen en veel meer afbeeldingen van het 19e eeuwse boerenleven in Brabant. Suze schilderde ook een tijdlang in het Brabantse Dongen. Toch zal Van Gogh qua tijdspad eerder naar Suze hebben gekeken dan andersom.
De overeenkomst met Van Gogh gaat vooral om hun beider vroege werk, Robertson ontwikkelde zich heel anders dan Van Gogh in zijn latere, Franse tijd. Wel was ze tijdens haar leven meer succesvol dan Van Gogh, ze won diverse (inter)nationale prijzen en beurzen en kon goed leven van haar werk. Haar echtgenoot Richard schilderde ook, maar naar verluid heel erg langzaam en met weinig kopers.
Met haar strakker wordende gekleurde vlakken, zoals in ‘het Bleekveld’, zien de experts een compositie die Mondriaan geïnspireerd kan hebben.
Excuses voor de wat glimmende foto, dit was weer zo’n tentoonstelling waar je je in onmogelijke bochten moet wringen om alle lampen en spotjes te ontlopen.
Intussen kregen Suze en haar man Richard in 1894 dochter Sara. Een nieuw model was geboren. Ze namen een nanny in dienst om op Sara te passen, zodat Suze als kostwinner kon blijven werken.
Suze maakte ook een aantal portretten van voormalig dienstmeisje Pietje Prins, hier als ‘lezend meisje’. Ze ging waarschijnlijk bladgoud gebruiken door vriend en collega Jakob Smits. Hij gebruikte bladgoud voor bijbelse taferelen. Wilde Suze hier een bedachtzame Maria weergeven, met een gouden aureool? Wie weet, ons doet het vooral aan Gustav Klimt denken. Al begon zijn ‘gouden periode’ pas in 1901.
‘De kleur is mij hoofdzaak’
Langzaam vervolgt Suze haar eigen weg, op zoek naar een meer abstracte manier van schilderen. Het werd een heel andere weg dan die ze had geleerd op de academie rond 1875. Nog een paar prachtige werken van Suze (zonder tijdsaanduiding, want zij dateerde haar schilderijen nooit).
Terwijl wij onze weg vervolgen, zitten ze ons op de hielen. Het is vijf uur, het museum wil sluiten. Te weinig tijd om goed van al haar werk te kunnen genieten. Maar we weten nu van haar bestaan en haar werk en van haar leven dankzij een goede docu die we in het museum zagen. Het is een begin.
Meer over Suze
In het museum draait de uitstekende documentaire van Omroep West over het leven van Suze Robertson. Zeker de moeite waar om te kijken (zie YouTube, zoek op de titel ‘Wie was ‘de uitzonderlijk begaafde’ kunstenares Suze Robertson?’) Een kortere versie: https://nos.nl/nieuwsuur/video/2446756-kunstenares-suze-robertson-steekt-met-naakt-haar-middelvinger-op
Dank voor alle informatie. Net afgelopen zaterdag de tentoonstelling bezocht gelukkig en totaal overdonderd door haar werk en vooral door haar geweldige tekeningen.
het is zo leuk om via jouw site/blog gewoon thuis mooie kunst te zien.
Maakt het kiezen om zelf ergens naar toe te gaan gemakkelijker.
Dank!