Bijna niemand van de haastige reizigers bij Amsterdam CS merkt het op. Maar aan oostzijde kun je door twee grote ramen de entree van het koningspaviljoen zien. Zo heette koninklijke wachtkamer toen het station werd ontworpen door architect Pierre Cuypers. Ooit reden hier de koninklijke koetsen die hooggeplaatste gasten afhaalden. Nu wordt de wachtkamer nog maar zelden gebruikt. Toch ziet alles er zo goed onderhouden dat een koninklijke gezelschap zo kan voorrijden.
Tussen 1881 en 1889 werd het Centraal Station Amsterdam op 8.687 houten palen gebouwd. Het telde zes perrons 15 sporen. En nog veel meer sporen van architect Pierre Cuypers, die voor Amsterdam deze toonaangevende ’toegangspoort ‘aan het IJ ontwierp. Sporen zoals de majestueuze kerkgewelven in de entree. Typisch Cuypers, de man die talloze kerken ontwierp.
Wie overeenkomsten met het Rijksmuseum ziet: dat is beslist geen toeval, want ook dat ontstond op Cuypers’ tekentafel.
De bovenranden zijn verluchtigd met afbeeldingen van de maanden van het jaar en de levensfasen van de mens, zoals in die tijd gebruikelijk. Beginnend met de baby- en kindertijd aan de rechterkant.
En vervolgens de volwassenheid en de ouderdom. De gids wijst ons op de oude man rechts: het is niet helemaal zeker, maar waarschijnlijk heeft Cuypers zichzelf hier laten afbeelden. Hij was op dat moment al 70 jaar maar werkte gewoon door tot zijn 95e levensjaar.
In de indrukwekkend grote wachtkamer liggen kleurrijke Deventer tapijten. Aan de linker- en rechterkant zijn zitruimtes gemaakt waar de Nederlandse koning(in) kon wachten op bezoekende royals.
‘Cuypers greep bij zijn stationsontwerpen terug op de gotiek en renaissance, maar liet zich ook graag inspireren door middeleeuwse motieven,’ vertelt de gids. Zie bijvoorbeeld de grote lamp, die had ook boven een riddertafel kunnen hangen. Nadere inspectie laat zien dat er wielen met vleugels in zitten, het symbool van de gevleugelde wielen van de spoorwegen. En daarnaast natuurlijk appeltjes van Oranje.
Moesten koninklijke reizigers eigenlijk wel wachten op de trein? Volgens het protocol hoeven ze niet te wachten op vervoer, behalve als het om de trein gaat. Want een langer stilstaande koninklijke trein zou doorgaand treinverkeer ophouden. Vandaar dit koningspaviljoen dat op kosten van de toenmalige NS gebouwd werd voor de koninklijke familie en haar gasten. Toch heeft koning Willem III er nooit een stap gezet. Hij hield niet van katholieken en Pierre Cuypers. Daarom weigerde hij altijd de wachtkamer of het Rijksmuseum te bezoeken, het was hem te rooms. Zijn dochter Wilhelmina maakte er wel gebruik van.
In een zijkamer is een (bescheidenere) wachtruimte voor de Amsterdamse burgemeester, die meestal ook aanwezig moest zijn bij de ontvangst van buitenlandse koningshuizen..
Aan de muur van de burgemeesterskamer hangt een extra tapijt – gelijk aan dat in de grote wachtkamer – klaar om ingezet te worden als het andere tapijt versleten is.
En dan komen we bij de laatste zijkamer, eentje waar men zich opknapte of het koninklijk toilet bezocht. Er staat een rij voor het kleinste koninklijke kamertje dat we wel mogen bekijken, maar niet fotograferen.
We hebben het met eigen ogen gezien: het toilet werkt prima en bestaat uit de mooiste blauw-witte tegeltjes, ook de toiletpot.
Terug in de grote wachtruimte wijst de gids ons op de vele historische details zoals jaartallen, spreuken (over standvastigheid en zo) en andere koninklijke deugden. Wat ook niet kan missen: er is een forse Nederlandse leeuw in het tapijt geweven.
In de glas-in-loodramen boven de deur naar het treinperron zijn de wapens van de Nederlandse provincies afgebeeld.
De deur naar het perron heeft een bijzondere deurklink.
We verlaten de wachtkamer aan stationszijde, naar het perron waar vroeger de koninklijke trein – inmiddels ook gepensioneerd – wachtte.
Achter ons doet de gids het gouden hek op perron 2B weer op slot.
Buiten op het Stationsplein kun je de entree tot de wachtkamer – rechterkant station – zien. De vroegere in- en uitrit van de koetsen is nu afgesloten met grote ramen zodat je de koninklijke entree nog kunt zien. Daar hebben passerende reizigers meestal geen erg in. Maar wij vanaf nu wel.
Meer over CS en de wachtkamer
Wat een weelde!
Had je er ook een koninklijke lunch bij?
Mooie foto’s
dank weer Froukje
nee die lunch helaas niet 🙂