Als achtjarige begon ik een Oranjeplakboek. Geen idee meer waarom. Maar als ik ‘De Eeuw van Juliana’ in de Nieuwe Kerk bekijk, komen de herinneringen terug. Aan het jaarlijkse defilé op Soestdijk, de vlinderbril en de prinsgemaal in uniform. Andere objecten, zoals de kinderjurkjes en de wieg zijn van ver voor mijn tijd. Of ik heb ze nooit gezien, zoals de koninklijke Rolls Royce en Juliana’s Indonesische staatsieportret.
Het is allemaal zorgvuldig bewaard, de wieg van de op 30 april 1909 geboren prinses, de doopjurk, de waardevolle doopgeschenken die buitenlandse koningen en hoogwaardigheidsbekleders aan haar moeder Wilhelmina stuurden.
De beroemde societyschilderesThérèse Schwartze werkte sinds 1880 regelmatig voor het hof. Haar eerste opdracht was een schilderij van koningin Emma met de kleine Wilhelmina op de arm. In 1909 was het de beurt aan Juliana om voor het eerst van haar jonge leven geportretteerd te worden, ook door Thérèse Schwartze. Het kostte 20.000 gulden, ‘een reuzensom,’ volgens moeder Wilhelmina. Het portret hangt tegenwoordig op Paleis Noordeinde.
Opmerkelijk dat hier al duidelijk de Juliana van later te herkennen is. Dat is niet bij alle portretten in deze tentoonstelling zo ontdekken we later.
Soms hield het koninklijk gezin verkleedpartijtjes en trok kleding van verre voorgangers aan.
Juliana was de eerste Oranje die een universitaire studie volgde, zoals ook latere Oranjes in Leiden (1927). Dit glas-in-lood-raam toont haar als studente met boeken onder haar arm.
De trouwjurk waarin ze in 1937 trouwde met Zijne Doorluchtige Hoogheid Prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld mag niet ontbreken.
Al voor haar geboorte stroomden de poppencadeau’s binnen. Uiteindelijk groeide haar poppencollectie uit tot zo’n 600 stuks.
Het aantal portretten dat er van Juliana gemaakt is, moet schier oneindig zijn. Sommige schilderijen leken sprekend, bij anderen lukte dat niet zo en heeft ze meer van Nina Brink.
Carel Willink portretteert haar ‘gelouterd door het leven’ in 1976, het jaar van de Lockheedaffaire
Ook de serie staatsieportretten is enorm. Bij protesten in Indonesië werd dit portret beschadigd.
Intussen zijn we aangekomen bij de Juliana die onvergetelijke koninginnedagen organiseerde met het defilé op Paleis Soestdijk.
Duizenden landgenoten, muziekcorpsen, kinderclubs, tuinders en krentenweggebakkers, allemaal reisden ze op 30 april naar Soestdijk voor een eerbetoon, om cadeaus aan te bieden. Muziekcorpsen, dansmariekes, kinderclubjes, tuinders… Jammer dat er van die enorme cadeaustapel hier niets te zien is. Dan hadden we kunnen ontdekken welke ‘goedbedoelde rotzooi er achter de rododendrons werd gegooid’ door de stalmeester’ (Wim Sonneveld).
Best kans dat er in die cadeaustapel veel handwerkjes van mijn oudtante Marrigje zaten. Ze haakte dassen, breide sokken en stola’s en stuurde die trouw op bij alle koninklijke verjaardagen. Na haar dood vonden we koninklijke bedankbrieven, want voor elk paar sokken werd keurig bedankt. Zou ik het van haar geërfd hebben, die koninklijke verzamelwoede als kind?
Naast de gouden oranjeglans is er ook aandacht voor de diverse affaires. De bekende foto van Greet Hofman, die uiteindelijk het paleis heeft moeten verlaten. De foto van de prins die vanaf 1976 in burgerkleding ten tonele moest verschijnen.
Ook interessant zijn flarden van opmerkingen van andere bezoekers. Zoals de man die omstandig uitlegt dat er nog minstens twee andere, onbekende kinderen van prins Bernhard zijn. Zo ontvouwt zich de eeuw van Juliana voor onze ogen en oren.
Nieuwe Kerk
De eeuw van Juliana t/m 10 april 2023
Dam, Amsterdam
https://www.nieuwekerk.nl/tentoonstellingen/
Tijd voor koffie
Het wordt al snel duidelijk dat toeristenvrije koffie er deze keer niet in zit. Niet hier in de buurt van de Dam, niet op koopzondag en niet als het mooi weer is in Amsterdam. Maar goede koffie is nabij.
Naked Espresso, Dam 8
Een ongedeelde eerste plaats voor dit piepkleine zaakje op een steenworp afstand van de kerk. Het is een familiezaak, vertellen de jonge jongens (type Daily Paper) die er werken. De Braziliaanse koffiebonen roosteren ze met veel liefde zelf. En dat doen ze goed, de koffie is werkelijk fluweelzacht. Met een hint van chocolade, zou ik zeggen als ik er verstand van had. Jammer dat ik de enige Amsterdammer in de zaak ben, maar op weekdagen komen er weinig toeristen, verzekeren de mannen mij.
Vascobelo Scheltema, Rokin 9-15
Op de eerste etage van boekhandel Scheltema schenkt koffieketen Vascobelo zijn eigen merk koffie. Pittig bakkie, maar zonder de fluwelen touch van de naakte espresso. Wel heerlijke omgeving met zo heel veel boeken.
Patisserie De Bijenkorf, Warmoesstraat 170
De koffiebar die vroeger in het warenhuis zat, is nu in de Warmoesstraat te vinden. Ze schenken er Illy-koffie, dus dit beschouwen we als een goed reserve-adres.
Kijk dit is een mooi verslag van de tentoonstelling over Koningin Juliana. Je ziet en leest hoe uitgebreid de tentoonstelling is en je wordt vanzelf nieuwsgierig naar de rest.
Bovendien geef je nog de noodzakelijke koffietips!