Kuifje, een vluggertje

Even een tussendoortje, op speciaal verzoek, over onze avonturen met de snelle reporter Kuifje en zijn vrienden. Een heerlijk uurtje jeugdsentiment op groot formaat, geprojecteerd op de wanden van de gashouder van de Amsterdamse Westergasfabriek. Gelardeerd met muziek en een vleugje mystiek is het een ideaal uitje op een druilerige zondagmorgen.

Als we binnenkomen in de immense donkere ruimte zijn Kuifje en professor Zonnebloem net bezig met een maanlanding. Uit de boxen schalt White Rabbit van Jefferson Airplane terwijl de arme Bobbie lijkt te worden opgeslokt door outerspace.

Kuifje, Fabrique des Lumières, Amsterdam

A small step for Tintin, a giant step for Bobbie, kijk maar

Het is een drukte van belang in de enorm hoge fabriekshal. Op alle wanden – en op de grond – zien we bewegende beelden van Kuifje en consorten. Bobbie en kapitein Haddock voorop, maar ook de verstrooide professor Zonnebloem en de gebroeders Jansen & Jansens (mijn favorieten) doen lustig mee.

We proberen te raden welke beelden uit welk stripboek komen. Kleutertjes scharrelen ondertussen verrukt door het halfduister, ‘kijk papa, de hond!’ roepend, terwijl groepjes bezoekers op de grond zitten of tegen de wand hangen: weer anderen bekijken de show vanaf het balkon.

Soms is het bijna te spannend voor de allerkleinsten…

Maar zoals altijd overwint Kuifje alles. Want hij is vlug, slim en draait zijn hand niet om voor het besturen van vliegtuigen, raketten of onderzeeërs. Onvermoeibaar in zijn strijd tegen het onrecht waar ook ter wereld, onze kleine man in zijn blauwe shirt en bruine plusfour. Schieten kan hij trouwens ook als de beste. Anders dan de robuuste kapitein Haddock, die graag een whiskey of twee drinkt, gebruikt Kuifje zelden alcohol.

Essentiële Kuifje-weetjes
In een veelheid aan vertalingen luistert Kuifje ook naar namen zoals Keufke (Antwerps), Kuifie (Afriaans), Tim (Duits), Tantan (Japans) en Tuufke (Twents).
In de eerste stripverhalen was Kuifje ongeveer 14 jaar, aldus Hergé. In latere avonturen is hij ca. 19 jaar.
Familieleden of vriendinnetjes lijkt Kuifje niet te hebben.
Kuifje begon weliswaar als zogenaamde kinderreporter op de kinderpagina van Le Vingtième Siècle, maar er is nooit een reportage van hem verschenen.
Het EK 2024 uitshirt van het Belgische voetbalelftal is geïnspireerd op de outfit van Kuifje: lichtblauw met witte accenten en een diamantpatroon dat verwijst naar de schatten die Kuifje ontdekte.
Voetballer Ronald Koeman werd in zijn Spaanse tijd ook wel Tintín genoemd, vanwege de ‘gelijkenis’.
Jansen en Janssen, de klunzige detectives, heetten eerst Jansen en Jansens, nog eerder Janssen en Janssens en ook wel Peters en Peeters. Hun meest oorspronkelijke namen – in de Franse versie – waren X33 en X33 BIS.

Georges Prosper Remi (Hergé, 1907 –1983)

werd geboren als zoon van een fabrieksarbeider in een Brusselse buitenwijk, die hij grijs en saai vond. Georges was vanaf zijn 12e een enthousiast tekenaar en padvinder. Zijn eerste tekeningen verschenen in het tijdschrift van Scouting (padvinderij).
De schuilnaam Hergé bedacht de Franstalige Georges Remi door zijn initialen GR om te draaien tot RG. Uitgesproken in het Frans werd dat Hergé.

Kuifje in de Fabrique des Lumières, Amsterdam — George Remi (1961)

Kuifje werd in 1929 geboren toen Hergé ging werken voor het kindersupplement van de conservatief-katholieke krant Le Vingtième Siècle. Te beginnen met ‘Kuifje in het land van de Sovjets’, gevolgd door Kuifje in de Kongo en in Amerika, allemaal bedoeld als conservatieve anti-communistische propaganda voor kinderen.

De allereerste Kuifje-tekeningen zijn weliswaar herkenbaar, maar toch net een beetje anders dan onze na-oorlogse Kuifje. Inmiddels zijn die tekeningen goud geld waard bleek een paar jaar geleden: ‘originele illustratie van de eerste kaft van een Kuifje-strip is in het Amerikaanse Dallas onder de hamer gegaan voor 1,125 miljoen dollar (zo’n 992.000 euro)‘ aldus Het Parool / ANP, 9 juni 2019.

Hergé werkte tot de sluiting in 1940 voor Le Vingtième Siècle en stapte toen over naar de krant Le Soir. Kuifje ging mee.
Na de oorlog werd ook Le Soir gesloten en Hergé en zijn collega’s werden beschuldigd van collaboratie omdat zij onder het nazi-regime hadden doorgewerkt. Hergé is daarvoor overigens nooit vervolgd. Samen met een partner begon hij in 1946 het tijdschrift Kuifje. En de rest is geschiedenis, de geschiedenis van de populairste 20e eeuws strip in heel Europa.

Interview met Hergé
In een van de schaarse interviews vertelt Georges Remi (64) over zijn geesteskind Kuifje, de ideale en neutrale reporter en de meer menselijke Haddock. Alles komt aan bod, van de al dan niet racistische verhalen en tot de veelbesproken broek van Kuifje. Het interview is uit 1971, het beeld is goed, maar de geluidskwaliteit matig. Zie YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=BGAZIXkxp-c