Ooit werden de Georgian mansions ontworpen als een statige wijk voor de elite in het 18e eeuwse Dublin. Maar toen de macht verdween naar Londen, verloor de Georgian area langzaam aan glans. Tot er slechts afgebladderde woonkazernes voor de armsten resteerden. Na intensieve restauratie werd het weer een populaire buurt in het bruisende Dublin van vandaag. Behalve nummer 14 Henrietta Street, daar houden ze 300 jaar woongeschiedenis springlevend.
We bellen aan bij nummer 14 Henrietta Street, het huismuseum dat ooit een voornaam herenhuis was, met vijf etages, een kelder, een tuin en een koetshuis. We zijn in de oudste straat met Georgian houses, rond 1740 gebouwd door Luke Gardiner (ca. 1690 – 1755), landeigenaar, onroerendgoedmagnaat en politicus. Luke Gardiner liet ook voor zichzelf een huis in Henrietta Street bouwen.
De eerste bewoners van nummer 14 waren The Right Honorable Richard, Lord Viscount Molesworth en zijn tweede vrouw Mary. Richard was beroepsmilitair en bracht het uiteindelijk tot Commander-in-Chief of the Royal Irish Army in 1751.
De eerste en tweede etage gebruikten Richard en Mary om te wonen en om de feesten en ontvangsten te geven die bij hun stand pasten. Gasten kwamen binnen via de grootse hal met bijpassend trappenhuis, destijds verlicht met flakkerend kaarslicht.
In de ontvangstkamer waar vroeger het feest begon, staat nu een maquette van het huis zoals het ooit bedoeld was.
Hier op de eerste etage doet een aantal kamers nog denken aan de grandeur van vroeger.
Na Mary en Richard woonden er nog diverse dignitarissen in het huis, zoals de Lord Chancellor of Ireland, een viscount en een bisschop. Maar toen in 1801 de Acts of Union waren aangenomen, hadden Ierland en Dublin weinig meer in de melk te brokkelen, de macht verhuisde naar Londen. En daarmee de politieke en sociale elite.
Terwijl de economie verslechterde veranderde ook de ooit zo statige Georgian wijk langzamerhand. Eerst werden de huizen nog een tijd lang bewoon door advocaten. Toen brak de Great Famine uit omdat de Ieren verplicht waren hun geproduceerde levensmiddelen naar Engeland te exporteren en zelf honger moesten lijden. Sommige gidsen vinden het nog altijd moeilijk hierover te vertellen zonder emotioneel te worden.
Als de gids de deur opent naar het personeelstrappenhuis, zien we direct dat we in een andere wereld terecht komen. Hier geen elegante stoffen of indrukwekkende meubels meer. Dit is het trappenhuis voor de honderd (!) bewoners van het huis toen het eind 19e eeuw een woonkazerne werd. Hier was ook de enige WC van het hele pand te vinden.
We dalen af naar de kelder. Een vochtig en koud vertrek waar een grote familie kookte, waste, at en sliep in één ruimte; waar de vele kinderen speelden tussen de beschimmelde muren, drogend wasgoed en inwonende ratten.
We zien foto’s en filmpjes van kinderen die hier woonden.
Tot slot neemt de gids ons mee naar de woning van de laatste bewoonster die hier tot medio vorige eeuw bleef. De woonomstandigheden waren toen al wat verbeterd; toch gebruikte ook zij nog een jas als extra deken.
We vragen ons af wat dat geweer daar doet.
Nog altijd betekende hier wonen dat alles, van slapen en koken tot wassen en drogen in één ruimte gebeurde. Ook eten dus, aan een tafel vol servies uit oma’s tijd.
In haar lange bestaan zag14 Henrietta Street zo’n 300 jaar sociale veranderingen in het hart van Dublin aan zich voorbij trekken. Tijdens de restauratie kwam er wel eens een vroegere bewoner langs. ‘Die werd dan onmiddellijk door 3 of 4 historici naar binnen gesleurd,’ aldus de gids. Zo ook de kinderen van Harry Brannigan, die met het gezin van 11 kinderen in een eenpersoonsflat woonden tussen 1940 en 1950. Ze doneerden deze religieuze prent, die nu weer op precies dezelfde plek hangt als destijds bij de katholieke Brannigans thuis.
Inmiddels is de 21e eeuw in de gerestaureerde buurt doorgedrongen. Het huis tegenover nummer 14 is nu een up market AirBnB met marktconforme prijzen.
Na onze huistour hebben we nog een wandeling door Georgian Dublin geboekt onder leiding van een even gepassioneerde als gepensioneerde Ier. Hij voert ons langs gekleurde monumentale voordeuren en vakkundig gerestaureerd metselwerk.
Langs Rotunda Hospital, de oudste kraamkliniek ter wereld uit 1745.
En langs groene buurtparken, waar hij spontaan uitbarst in een patriottisch lied dat we niet kunnen verstaan.
14 Henrietta Street
Dublin
https://14henriettastreet.ie
alleen met rondleiding te bezoeken
een korte videorondleiding
