Ooit in een museum geslapen? Omringd door schilderijen, bedsteden, eeuwenoude balken, tegeltableaus en ander cultureel erfgoed? Het kan in het Friese Museum Woudsend. Daar dompelen we ons onder in 18e-eeuwse sferen. We hebben alle tijd, het museum is een comfortabele bed & breakfast.
Hij wist dat ze bijzonder konden zijn, twee vervallen, aan elkaar vast gebouwde woningen in de historische dorpskern van Woudsend. Maar dat er twee rijksmonumenten in schuilgingen, verraste Machiel Dijkstra toch wel. Dijkstra, veilingmeester en antiquair gespecialiseerd in Fries antiek, kocht de woningen in 2012. Hij maakte er een museum, oudheidskamer en museale vakantiewoning in één van.
De woning van Henkie
In Woudsend was weinig meer over de huizen bekend dan dat ‘Henkie’ er woonde, de laatste nazaat van de bewoners van de voorgaande 40 jaar. Een bijzondere persoon die nooit had gewerkt, zich zelden liet zien en geen vlieg kwaad deed. De gordijnen waren altijd dicht, af en toe kwam er rook uit de schoorsteen. Na het overlijden van zijn moeder verhuisde Henkie naar haar woning in Leeuwarden. De oude panden bood hij aan Machiel Dijkstra aan.
Achter de dichte gordijnen bleken hoge stapels papier voor de ramen te zijn opgetast. Generaties bewoners in de 19e en 20e eeuw hadden de muren afgeplaat en laag-op-laag behangen, de vloeren waren dichtgelegd met planken en vloerbedekking. Toen alles werd weggehaald – drie forse containers vol – kwam er een originele, in grootse stijl geornamenteerde kapiteinswoning tevoorschijn.
Kapiteinswoning
In de 18e eeuw was Woudsend een belangrijk centrum van handel en scheepvaart. De woning, uit het midden van die eeuw, laat zien hoe het welvarende deel van de bevolking er indertijd bij zat.
Het is een naar toenmalige maatstaven groot huis, met verdieping, een teken van status. In 1783 heeft een zeilmaker er een huis aan vast gebouwd. In de loop van de tijd zijn de panden gesplitst geweest, maar vanaf de verdieping zie je dat ze in elkaar overlopen. Beneden zijn ze verbonden door een gang met betegelde muren.
Monumentale puzzel
Op alle muren waren nogal wat tegels gebroken. Ze zijn allemaal gerestaureerd en aangevuld met originele 18e-eeuwse tegels. Letterlijk een monumentale puzzel. Net als de restauratie van het aangebouwde huis tot overnachtingsmogelijkheid. 21e-eeuws comfort inpassen in een 18e-eeuws rijksmonument: dat gaat niet zomaar. En dat gold voor vrijwel alles.
Onder toeziend oog van Monumentenzorg zijn deuren en ramen, deurbeslag, hang- en sluitwerk, materialen, kleurgebruik en decoratiestijlen minutieus onderzocht. Met onderzoek en vergunningsplicht erbij ging er zeven jaar in de restauratie zitten.
Deskundigen die in die tijd in Den Haag aan het werkpaleis van de koning werkten, kwamen naar Woudsend om de kunst af te kijken. Beslist inspirerend voor Machiel, die in zijn museum meubels, schilderijen, aardewerk, glas en andere gebruiksvoorwerpen uit de 18e eeuw verzamelt.
Historisch overnachten
Ons verblijf begint bij gastvrouw Eva Bakker van restaurant ’t Ponkje, gevestigd in een oude kerk in het dorp. Ze laat ons in de aangrenzende slijterij een fles wijn uitzoeken en brengt ons naar het museum.
Daar nippen we onze wijn uit antieke glazen terwijl we de historie op ons in laten werken. Oude balken en kasten in bijzondere kleuren, tegeltableaus, houtsnijwerk, antieke gebruiksvoorwerpen, schilderijen en meubels: we zitten midden in de rijke Friese cultuur.
De volgende ochtend stalt Eva een vers Fries ontbijt uit op de met linnen gedekte eettafel in het museum. Het houdt ons nog een hele tijd zoet.
Museum Woudsend
Bewaarskoallesteech 1
Nee, je slaapt niet in een bedstee en je warmt je niet aan een vuurtje onder de antieke schouw. De B&B (2 personen) heeft moderne bedden en sanitair, vloerverwarming, een kitchenette en een beschutte plaats om buiten te zitten. Je hebt het hele museum voor jezelf en kunt alles rustig bekijken, ook de uitgebreide documentatie over de geschiedenis, vroegere bewoners, de restauratie en de museumcollectie.
