Eerder dit jaar overleed Elise Wessels – van Houdt, bijgenaamd de kunstgeisha van de gracht. Jarenlang stelde ze haar grachtenhuis vol Japanse prenten open voor het publiek. Nu is er een laatste tentoonstelling, een hommage aan Elise Wessels die haar smaak weerspiegelt . Daarna sluiten de deuren van het unieke prentenkabinet Nihon no hanga voor altijd.
In het souterrain aan de Keizersgracht staat het portret van Elise Wessels – met kat Keessie en Chaneljasje – als eerbetoon aan de oprichter van Nihon no hanga, haar Japanse prentenkabinet. Kunstgeisha, verzamelaar, powervrouw, kattenliefhebber, mecenas, officier in de orde van Oranje-Nassau – het was allemaal op haar van toepassing. Toen ze in 2009 haar museum Nihon no hanga begon, kwam daar ook nog ‘museumdirecteur’ bij.
rondleiding
We krijgen een rondleiding van curator en japanoloog Maureen de Vries, die hier 15 jaar met Elise Wessels samenwerkte. Ze neemt ons mee langs favoriete prenten van Elise Wessels: haar vroege, klassieke keuzes en de later aangekochte modernere prenten. Toen Wessels en haar man in de tachtiger jaren Japan bezochten, viel zij als een blok voor het land en de kunst. Ongehinderd door enige kennis van zaken, ging ze prenten verzamelen. Ze kocht wat ze mooi vond, en dat hield ze haar hele leven vol.
In de beginjaren verzamelde ze vooral shin hanga, prenten volgens in traditionele Japanse prentkunst.
Een van haar favoriete kunstenaars was Takehisa Yumeji, maker van deze ‘woman holding a black cat.’ Naarmate ze langer verzamelde, raakte Elise Wessels steeds meer geboeid door de modernere prentkunst, de sosaku hanga, waarbij de kunstenaars eigen creativiteit boven traditie stelden.
Vergeten te kijken naar de titel van deze kattenprent, maar ik vermoed dat het haar Keessie weer is.
Behalve op prenten en katten, was Elise Wessels ook dol op muziek.
De laatste jaren raakte Elise als verzamelaar in de ban van Yoshida Hiroshi, beroemde kunstenaar in de sjin hanga-traditie. Ze probeerde zo veel mogelijk werk van hem en zijn hele familie te verzamelen, inclusief voorouders en nazaten.
Dan is het tijd om afscheid te nemen van curator Maureen de Vries die na 15 jaar aan de gracht haar carrière gaat voortzetten bij het British Museum. We gaan met haar collega naar de bovenetage.
Ze waarschuwen ons: alles wat boven hangt, heeft te maken met het thema100 years after the quake, de grote aardbeving van 1923. Al zijn de prenten niet zo gruwelijk als de foto’s van rampen die wij gewend zijn, het is een heel andere sfeer dan de kleurrijke, vriendelijke in memoriam-tentoonstelling van Elise Wessels beneden.
De grote Kanto–aardbeving van 1 september 1923 verwoestte grote delen van Tokio, Yokohama en de omgeving. Omdat de beving rond lunchtijd plaatsvond, werd er overal buiten op open vuur gekookt. Dit veroorzaakte enorme branden en vuurstormen, aangewakkerd door een orkaan. Lang niet iedereen wist op tijd te vluchten, de ramp kostte ruim 100.000 mensenlevens.
Na de aardbeving vroegen uitgevers een aantal kunstenaars om hun herinneringen weer te geven. Hier zien we werk van zes van die kunstenaars, met elk een heel eigen stijl. In de tijd van de aardbeving waren tekeningen nog even belangrijk als foto’s van een gebeurtenis.
Grote delen van Tokio werden verwoest, soms bleef als door een wonder een standbeeld of een gevel gespaard.
Het armste deel van Tokio werd het hardst getroffen. Een van de kunstenaars legde vast hoe de gegoede burgerij picknickte op een heuvel met uitzicht op de ramp.
Voor de allerlaatste keer dwalen we nog even door het prachtige 17e eeuwse grachtenhuis en werpen we een blik in de Japanse kamer.
In 2022 schonk Elise Wessel een groot deel van haar collectie (1100 prenten) aan het Rijksmuseum, zodat ‘deze prachtige prenten altijd voor iedereen te bewonderen zijn,’ aldus Wessels.
Meer over Elise Wessels-van Houdt
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vrijgevochten-powervrouw-en-mecenas-die-verliefd-werd-op-japan-en-haar-eigen-prentenmuseum-begon~b05f1c3e/?referrer=https://www.google.com/
Nihon no hanga | Japanese Print Collection
Keizersgracht 586, Amsterdam
laatste openstelling: vrijdag t/m zondag (13.00-17.00 uur) in de maand november 2023
Mooi eerbetoon aan Elise Wessels. Onwijs jammer dat het museum dicht gaat.
Vele jaren genoten van haar collectie.