Het heeft lang geduurd en heel veel geduld gekost. Maar nu is het eindelijk gelukt: een bezoek brengen aan het huis van schrijver Harry Mulisch, op een steenworp afstand van het Leidseplein en zijn geliefde Américain. In kleine groepjes betreden we het heilige der heiligen waar Mulisch ruim vijftig jaar woonde en waar sinds zijn dood in 2010 niets is veranderd.
We beklimmen de trap van het huis aan de Leidse Kade, op weg naar de werkkamer van Mulisch. Daar worden we tot onze verrassing ontvangen door Kitty Saal, de weduwe van Harry Mulisch.
Harry begon in zijn jonge jaren op de zolderetage. ‘Waar je ’s winters een skipak aan moest en ’s zomers een zwembroek,’ vertelt Kitty Saal. Llater breidde hij zijn domein uit tot een etage lager – nu de woonetage – en daarna nog eentje, nu de werketage.
De werkkamer is een grote kamer en suite die vrijwel onveranderd is sinds de dood van Mulisch in 2010. ‘We hebben alleen wat losse papieren op stapeltjes gelegd,’ zegt Kitty Saal. ‘Verder is alles zoals hij het heeft achtergelaten.’
Aan zijn belangrijkste bureau schreef hij fictie. Voor non-fictie was er een ander bureau. En later kwam er nog een derde bureau bij met computer een printer. Papiertjes met gekrabbelde ideeën voor lopende of toekomstige schrijfprojecten vinden we door het hele huis. Meestal keurig in mappen opgeborgen, want Harry was een georganiseerd mens, dat zien we aan zijn bureau.
Kitty: ‘Hij had liever een zwarte printer gehad die minder opviel, maar die waren er toen nog niet. Overstappen van geschreven teksten naar computerteksten was een hele stap.’
Zoals we al verwacht hadden, staan de beide kamers vol boeken die hij gebruikte als naslagwerken of voor inspiratie – andere boeken bewaarde hij op de woonetage. Wat natuurlijk ook niet ontbreekt zijn de rekken met zijn eeuwige pijpen die keurig in het gelid staan.
In de andere helft van de kamer en suite werd niet geschreven, dit was de ontvangstkamer die ook weer vol boeken staat. In een grote alkoof staat een fauteuil. ‘Daar zat hij als hij moest nadenken over een plot en hoe het verder moest,’ legt Kitty uit. ‘Op de televisie had hij altijd Teletext aan.’
In een hoek staat nog een bureau met daarop alle heruitgaven van zijn boeken sinds 2010. ‘Die heeft hij dus zelf nooit gezien,’ zegt Kitty.
We vragen Kitty naar de plannen voor een museum die al jaren bestaan. Ze weet wat we bedoelen, maar: ‘het zou erg lastig worden, dan moeten we hier heel veel aanpassen, dingen weghalen of achter glas plaatsen. Want zoals het er nu bij ligt, is het allemaal veel te kwetsbaar.’ Jammer, maar niet heel erg vinden we, want nu behoren we tot de selecte groep die in het Mulisch Huis geweest is.
Het Mulisch Huis is te bezoeken tijdens Museumnacht, jaarlijks in november, en soms tijdens een literair festival.
https://museumnacht.amsterdam/museum/42/harry-mulisch-huis/
Tip
Wij vonden Café Américain, het statige Art Déco restaurant waar Harry vele uren doorbracht, een goede aftrap voor deze Museumnacht. Volgens de Mulisch-legende liet hij zich vroeger – toen er geen mobieltjes waren – regelmatig door een ober omroepen. ‘Telefoon voor de heer Mulisch’ schalde het dan door de zaal, en de gasten waren zich opeens bewust van de grote schrijver in hun midden.
