Gerrit Rietveld en Truus Schröder leerden elkaar kennen in 1911. Ze waren jong en beiden net getrouwd met iemand anders. Hun relatie zou ruim veertig jaar duren, tot zijn dood in 1964. Een geheime liefde voor elkaar en voor minimalisme, architectuur en De Stijl. Zij werd intussen weduwe. Hij verliet nooit echt zijn vrouw en trok pas na diens overlijden bij Truus in. In het beroemde Rietveld-Schröderhuis.
Het is 1925 en in een klassieke Utrechtse wijk verrijst opeens dit moderne witte huis.
Dat moet schrikken geweest zijn voor de buurt. Kijk zelf:
Foto Stijn Poelstra; Collectie Centraal Museum Utrecht
Nu, bijna honderd jaar later is het Rietveld-Schröderhuis een icoon van De Stijl en een mekka voor architecten en minimalisten uit binnen- en buitenland. Gerrit ontwierp dit huis voor Truus (weduwe met drie kinderen). Truus had in Utrecht een stuk land gekocht in de Prins Hendriklaan en wilde een modern huis. Ze volgde het ontwerpproces op de voet en zo ontstond hun samenwerking en hun zoektocht naar nieuwe, pure vormen.
Bij de voordeur is een luik om boodschappen (brood, melk, groente voor het gezin, maar ook boodschappen voor het architectenbureau) af te geven. Met afdakje, zodat de spullen niet nat kunnen regenen. En er is een spreekbuis, om met de bewoners op de eerste etage te kunnen praten.
We gaan met een groepje onder leiding van een gids naar binnen in dit heilige der heiligen van Gerrit en Truus.
Op de benedenetage zijn de werkkamers van architectenbureau Rietveld-Schröder en een voor die tijd zeer moderne keuken met eettafel. Ook hier een luik, zodat de keukenhulp het eten kon doorgeven als het klaar was.
Ook het trappenhuis dat naar de woonetage leidt, werd door Rietveld zelf ontworpen. Let op de verticale zwarte trapleuning.
De woonetage is één grote ruimte. Rietveld ontwierp schuifdeuren waarmee de kinderkamers van het geheel afgescheiden konden worden.
De beroemde buizenlamp van Rietveld is nog altijd verkrijgbaar. Of misschien zelf te maken. In de museumwinkel is een boek met ontwerptekeningen te koop.
Iconischer kan bijna niet. Toch was dit ‘gewoon’ de kamer van een van de kinderen. De kinderkamers zijn ruim bemeten. Al vonden de kinderen het wel jammer dat de schuifwanden overdag opengingen, zodat hun kamers en de woonkamer één groot geheel werden.
De slaapkamer van Truus (met aangrenzende badkamer) was erg klein. Dit doet de vraag rijzen waar zij haar reformjurken en andere kledingstukken moest opbergen.
Gerrit Rietveld (1888 –1964) werd geboren als zoon van een Utrechtse meubelmaker. Hij kwam bij zijn vader in de zaak, zij maakten meubels voor Truus Schröder en haar man. Gerrit begon al jong met het ontwerpen van moderne, minimalistische meubels en werd aanhanger van De Stijl. Samen met Truus ontwierp haar (hun) huis, waarna ze ook samen een architectenbureau begonnen.
Truus Schröder-Schräder (1889-1985) werd geboren in Deventer als dochter van een bemiddelde textielhandelaar. Zij volgde de opleiding tot apothekersassistente en reisde naar het buitenland om talen en kunst te studeren. Met haar man, advocaat Frits Schröder, en hun drie kinderen woonde ze in een klassiek ingericht huis. Op haar 34e werd ze weduwe. Ze had een passie voor natuur, gezondheid, reform(eten) en eenvoud.
Het huis doet nog altijd strak en modern aan. Waarschijnlijk moet je wel heel opruimerig van aard zijn om hier te kunnen wonen. Niets mag immers de strakke lijnen van het ontwerp ontsieren. Op een oude foto in de woonkamer zien we hoe die kamer er uitzag toen Truus hier woonde.
Gerrit spreekt vanuit het hiernamaals
Hier komt Gerrit zelf aan het woord, vanuit zijn tweede graf in Soestduinen, Utrecht. Daar werd hij herbegraven op verzoek van zijn familie, die het niet prettig vond dat hij oorspronkelijk naast Truus Schröder lag in Bilthoven.
Podcast over zijn leven, zijn werk, zijn twee vrouwen en interviews met zijn kleindochter en Gerrit zelf (acteur). https://podcastluisteren.nl/ep/The-Dead-Society-Gerrit-Rietveld
Rietveld-Schröderhuis
Prins Hendriklaan 50, Utrecht
Dinsdag t/m zondag 11.00 – 17.00 uur en vrijdag 11.00 – 21.00 uur (april-oktober)
www.rietveldschroderhuis.nl
Prachtige beschrijving van een bijzondere liefde die ons nog doet nagenieten.