Vandaag naar de Herengracht gefietst om te zien hoe onze grachtengordel eigenlijk ontstond. In Het Grachtenmuseum staan we tussen de werklui die grachten graven en huizen bouwen. Terwijl Rembrandt schildert, vergadert de burgemeester over de uitbreiding van de grachtengordel. Het prachtige grachtenpand van architect Vingboons (1665) zijn nu bovendien de poëtische foto’s van mistige grachten te zien die fotograaf Gosse Bouma maakte.
(Tip: ideaal museum voor buitenlandse gasten en toeristen!)
Het pand van Het Grachtenmuseum dateert uit 1665 en is gebouwd door de beroemde architect Philips Vingboons, in opdracht van koopman Karel Gerards. Het huis kende vele illustere bewoners. Een van hen was koopman en bankier Jan Willink, die het grachtenpand in 1791 kocht voor 73.000 gulden. Hij leerde in Amsterdam John Adams kennen, de latere president van de Verenigde Staten. Adams heeft hier waarschijnlijk heel wat voetstappen liggen, want Willink en zijn rijke vrienden leenden hem destijds miljoenen voor de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd.
Gewapend met een audiotour worden we door de gids naar de eerste etage gebracht. In een halfdonkere kamer verandert Amsterdam (in animatie) voor onze ogen van een middeleeuws stadje in een snelgroeiende 17e eeuwse metropool, op weg naar haar Gouden Eeuw.
Leuk: het is de sonore stem van acteur Gijs Scholten van Aschat die deze geschiedenis in vogelvlucht tevoorschijn tovert.
Dan lopen we naar het volgende vertrek dat helemaal vol hangt met oude kaarten van Amsterdam en de grachten.
In het midden staat een grote tafel met stoelen voor de burgemeester en zijn bouwadviseurs. Via onze audiotour zijn we getuige van hun vele discussies over de uitbreiding van de grachten en alles wat daarbij kwam kijken, zoals brandweer, politie, haven enzovoort.
Intussen werpen we vanuit het raam vast een blik op de zonovergoten achtertuin die ook helemaal in oude stijl is.
De volgende stop is natuurlijk het echte werk: we komen met onze voeten in het zand van net gegraven grachten te staan. De bouw van de grachtenhuizen is in volle gang.
Links en rechts wordt flink getimmerd en gezaagd aan de grachtengordel in wording, kijk zelf…
Als we in de huizen binnengluren zien we een koopman in de karakteristieke zwarte kleding aan het werk in zijn studeerkamer, hij zit waarschijnlijk zijn geld te tellen. Een ander pand komt ons bekend voor, het blijkt het Rembrandthuis te zijn, en wie goed kijkt, ziet de meester achter zijn ezel staan schilderen.
We nemen afscheid van de grachtenbouwers en gaan naar de volgende zaal, waar gluren bij de buren bijna een must is. Een enorm nagebouwd (poppen)grachtenhuis met veel verlichte ramen laat het leven aan de grachtengordel zien.
In de meeste kamers van het poppenhuis zien we scènes uit het dagelijks leven van weleer, van de bewoners, hun kinderen, hun personeel.
Maar eentje laat zien hoe mooi de geluksvogels erbij zitten die nu aan de gracht wonen.
In de laatste zaal op de bovenverdieping treffen we een gigantische maquette van de grachtengordel aan. Filmbeelden rondom brengen het gewone leven in het oude Amsterdam tot leven.
We zien zelfs een begrafenisstoet langs de grachten trekken.
Eenmaal weer op de benedenverdieping wachten ons nog het pièce de résistance van het pand en de fototentoonstelling.
Eerst de wonderschone Andriessenkamer met de originele wand- en plafondschilderingen, want dat is hoe we ons het ware leven aan de grachtengordel voorstellen.
Uit een heel andere tijd is de tijdelijke tentoonstelling Waterkracht in de voorkamer (t/m 29 januari 2023). Fotograaf Gosse Bouma fotografeerde de grachten nu eens niet op de gebruikelijke Anton Pieck-manier, maar geeft zijn eigen poëtische visie op het water dat door de grachten stroomt (en tegenwoordig veel schoner is dan in de 17e eeuw). We weten meteen weer waarom Amsterdam het Venetië van het noorden wordt genoemd.
Dit is een blog in de serie waarin in de huismusea uit mijn boek Huismusea van Amsterdam (tweetalig, uitgeverij Waanders) opnieuw bezoek om te kijken wat er nu gebeurt.
GRACHTENMUSEUM
Herengracht 386, Amsterdam
https://grachten.museum/bezoek/plan-je-bezoek/
@museumofthecanals
@grachtenmuseum
interessant verhaal. Hartelijk dank, Froukje. Liefs en knuffel, Stéphane