Pieter Teyler van der Hulst was een fervent aanhanger van de Verlichting. Daarom liet de lakenhandelaar en bankier in 1778 een fors legaat aan de gemeente Haarlem na om het Teylers Museum te bouwen. Sinds kort is ook Teylers huis – naast het museum – open voor het publiek en kunnen we zien hoe de bankier en zijn vrouw Helena woonden.
Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778) werd geboren als zoon van zeer welgestelde Haarlemse familie van zijde- en lakenhandelaars. Later vergrootte hij zijn vermogen nog verder als bedreven bankier. Hij was een kind van de Verlichting met warme belangstelling voor kunsten en wetenschappen en hij verzamelde munten, prenten, boeken en fossielen.
In de gerestaureerde vertrekken op de begane grond wanen we ons even in de 18e eeuw bij Pieter en Helena thuis, in de ontvangstkamer en de keuken, en in Pieters werkkamer waar we zijn handschrift en inktstel zien.
Nog niet het hele huis is te bezoeken, maar een enorm poppenhuis laat zien hoe het grote woonhuis er ooit uitzag.
Na maart 2022 komen we terug, want dan is ook de bovenverdieping klaar en worden daar rondleidingen gegeven.
Aan het trappenhuis te oordelen een veelbelovend vooruitzicht.
Nu eerst nog een ronde door het museum om de stand van de wetenschap in de 18e en 19e eeuw te bekijken. Pieter en zijn vrouw Helena stierven kinderloos, ze lieten een legaat van twee miljoen gulden na. Van dat geld bouwde de Teylers Stichting het museum, vlak achter het huis van de Teylers.
Het is een museum zoals we dat bijna niet meer zien. Geen witte muren, geen zorgvuldig uitgelichte kunstobjecten om te bezichtigen. Hier lopen we door statige rijk gedecoreerde zalen met warme houten kasten vol mysterieuze fossielen en enorme miraculeuze ‘machines’ zoals de elektriseermachine.
De museumzalen zijn de oudste nog in originele staat verkerende museumzalen van Nederland. Een lust voor het oog, al deze indrukwekkende natuurkundige apparaten, vergrijsde fossielen en oude munten.
Pieter Teyler had ook een voorliefde voor boeken en prenten. Dus in de 19e eeuw werden een prentenkabinet en een schilderijenzaal toegevoegd aan het museum.
Voor we vertrekken nemen we nog uitgebreid de tijd om de weelderige architectuur te bewonderen.
Teylers Museum en Huis van Pieter Teyler
Spaarne 16, Haarlem
